WOORD VAN WELKOM
Wat blijft er van ons leven over?
Ons leven kan kort zijn of lang, maar het is altijd eindig.
Bij een afscheid in de kerk of in de aula worden herinneringen aangehaald en foto’s getoond. De herinneringen die gedeeld worden kunnen troostend zijn. Mensen kunnen hun eigen herinneringen hebben die anders zijn dan die van anderen. Die herinneringen die bij mensen blijven zijn vaak een concreet teken van iemands leven.
Wat blijft er van ons leven over?
Veel mensen worden begraven en onze traditie heeft daar een voorkeur voor omdat een kerkhof of een begraafplaats ook een plek is van ontmoeting, een plek van bezinning. In ons drukke samenleving, kan een stille plek van een kerkhof of begraafplaats zoals hier, een rustpunt zijn om ook over het eigen leven na te denken. Ook crematies worden vaker gedaan in onze katholieke kring en dat kan ook heel goed zijn, mits het met eerbied voor het gestorven lichaam gebeurt. Ook dat afscheid kan leiden tot een persoonlijke bezinning op het leven en het eigen sterven. Wat zal er van mijn leven over blijven? Het begraven of cremeren in christelijke zin heeft de boodschap dat we over die grens van de dood verbonden blijven. Het is immers onze God die wij een God van levenden noemen, die ons bijeen houdt.
Wat blijft er van ons leven over?
In onze gemeenschap worden vanavond de namen genoemd van allen die het afgelopen jaar gestorven zijn. En u heeft ongetwijfeld nog andere namen in uw hart die u in stilte straks uitspreekt. Namen die dierbaar zijn, namen die de herinnering aan een gezicht, een stem een persoon weer wakker roepen.
Het is een naam van een echtgenote of echtgenoot, een naam van een kind, of van ouders, of van broers of zussen of van vrienden. Het Bijbelse beeld is dat al deze namen in Gods hand geschreven staan, in Gods boek van leven. Ook al worden mensen door ons vergeten, God zal hen niet vergeten. Integendeel Hij brengt hen thuis in zijn huis van Leven en Licht.
Laten we gaan staan om in stilte onze dierbaren en alle doden te gedenken.
HOMILIE
Broeders en zusters, vrienden van de Heer,
In ons leven ervaren we regelmatig breuklijnen. Een breuklijn is een wending in je leven door een gebeurtenis, een ontmoeting. Soms is die wending gewenst, soms onverwacht en verrassend. Soms is die pijnlijk en verdrietig. Een breuklijn betekent dat je je identiteit weer in evenwicht moet brengen: wie ben je in deze nieuwe situatie?
De grootste breuklijn die wij mensen ervaren in ons leven, is de dood van dierbaren. Het is voor mij steeds een overweldigende gedachte dat de dood van een dierbare betekent dat hij/zij nooit meer terug komt. De dood van een dierbare plaatst me aan de grens van de eeuwigheid: iemand die een deel van mijn leven is, zal nooit, maar dan ook werkelijk nooit meer terug keren. Ook al draag ik het gelovig besef mee dat we ooit op één of andere manier bij God verzameld zullen zijn, zal dat anders zijn dan het leven op deze aarde. Dat is daadwerkelijk voorbij en komt niet meer terug.
Ook die gedachte kan me overweldigen: dit leven en deze aarde waar ik woon, zullen ooit voorbij zijn. Soms is het alsof ik voor een muur sta en voor een ondoordringbare grens. En als ik dan denk aan dierbaren uit mijn leven, mijn ouders, familieleden, een paar klasgenoten, kinderen en jongeren die ik begraven heb of van wie ik een uitvaart heb begeleid, dan doet het mij verdriet dat ze geen deel meer zijn van mijn dagelijkse leven. En ik herinner mij het intense verdriet van nabestaanden, partners, kinderen en ouders van gestorvenen. Ook zij ervaren die breuk en die leegte in hun leven.
We lezen dit verdriet ook bij de leerlingen van Jezus. Ook zij ervaren de breuklijn van de Goede Vrijdag. Het is de traumatische ervaring van Degene die de redder van Israël leek te zijn, de Messias, die als een misdadiger aan het kruis geslagen wordt en onder hoongelach van het volk sterft. Het enthousiasme van de leerlingen in Galilea, de opzienbarende intocht in Jeruzalem: dat alles gaat ten onder in de stilte en de duisternis van het graf. De leerlingen moeten verder met hun leven en ze ervaren nieuwe kracht. Het lege graf blijkt een enorme bron van inspiratie te zijn: het besef dat Jezus leeft en dat wij allemaal bestemd zijn om te leven, geeft een nieuwe dimensie aan de verhalen over Jezus. Als die verhalen over Hem en al de woorden die Hij heeft gesproken, getuigen van het oneindige leven dat God de Schepper voor ons heeft bestemd.
In aansluiting daarop hebben we woorden van Paulus die ons vertellen wie wij zijn in de aanblik van de overweldigende breuklijn van de dood. Telkens opnieuw worden we door de gebeurtenissen van leven en dood geconfronteerd met onze eigen dood. Wie zijn wij dan als mensen?
Soms komt de dood in ons leven als een vredige bevrijding na een lang ziekbed, en soms komt de dood als een agressieve gewelddadige indringer. Maar in al die situaties is die grenservaring een fundamentele crisis. Paulus troost ons in verschillende brieven met woorden die verwijzen naar de kracht van de Liefde van God. Die liefde is meer dan houden van, meer dan een emotie van mensen. Die Liefde is de bron van leven die mensen met God verbindt. Niets zal ons scheiden van de liefde van Christus. Het is ook zijn eigen ervaring. Paulus wordt gevangen gezet, hij wordt met de dood bedreigd. Ondanks dat alles is de bron van zijn leven open gebleven: de nabijheid van God heeft hij altijd vastgehouden. Beter: hij heeft ervaren dat het God was die hem vast hield en hem in die nood leven en liefde gaf.
Als wij vandaag met elkaar deze dag van Allerzielen vieren, beseffen we dat we hen die wij niet meer zien, toch nog steeds beminnen. Als wij dat ervaren, dan weten we dat God bij ons is. Hij die de bron is van die liefde verbindt ons zo met elkaar. Dat helpt ons om over die breeklijn heen te kijken, te ervaren dat er achter die muur van de dood wij toch verbonden blijven.
We staan vandaag ook stil bij de troost en de kracht die we zelf ervaren hebben. We ervaren deze kracht door mensen om ons heen, in ons gebed in vieringen als deze, door het samenkomen op deze plek, bij het graf of in de kapel.
De breuklijn van de dood van onze dierbaren zal dan niet het laatste woord hebben. Onze geloofsgemeenschap geeft antwoord daarop: hier horen wij bij elkaar. Als is het voor deze avond, al is het voor anderen een wekelijkse betrokkenheid bij de kerk.
Hoe het ook zij: dit samenzijn hier is het fundament van de eenheid in ons leven, verbondenheid met elkaar en met allen die ons in de dood zijn voorgegaan. God helpt ons om te kijken over de breuklijnen heen, zelfs als die eeuwig lijken. Het is zijn Liefde die ons inspireert om elkaar te blijven beminnen ook als we gestorven zijn. Moge die bron ons allen troosten, vandaag en morgen en alle dagen.
Amen
